श्रावी

                                                                  मेंदी - भारतीय संस्कृतीचा अविभाज्य भाग भारतीय संस्कृतीत, विशेषतः लग्न समारंभात,साखरपुडा , आता तर प्रत्येक समारंभाला मेंदीला खूप महत्त्वाचे स्थान आहे. मेंदी केवळ एक कला प्रकार नसून, मेंदी शुभ मानली जाते आणि आनंद, प्रेम व सौभाग्याचे प्रतीक म्हणून पाहिले जाते. लग्नघरात मेंदीचा कार्यक्रम हा एक अविस्मरणीय सोहळा असतो, जिथे वधूच्या हातावर आणि पायांवर नक्षीदार काढली जाते. तसेच  वधू वरांकडील   स्त्रियांच्या मुलींच्या अगदी लहानापासून मोठ्या वयापर्यंतच्या   स्त्रियांच्या मुलींच्या हातावर मेंदी काढली जाते . ऐतिहासिक आणि सांस्कृतिक महत्त्व मेंदीचा इतिहास खूप जुना आहे. वैदिक काळापासून मेंदी चा वापर सौंदर्यप्रसाधन म्हणून केला जात होता असे मानले जाते. धार्मिक आणि सांस्कृतिक दृष्ट्या, मेंदी ला एक पवित्र वनस्पती मानले जाते. अनेक परंपरांनुसार, मेंदी ...

              भारतात मेंदी पावडर कशी तयार होते याबद्दलची माहिती खालीलप्रमाणे: भारतात,विशेषतः राजस्थान, गुजरात आणि हरियाणासारख्या राज्यांमध्ये मेंदीची  मोठ्या प्रमाणावर लागवड केली जाते. १. लागवड आणि कापणी: मेंदी हे एक झुडूपवर्गीय पीक आहे. याला उष्ण आणि कोरडे हवामान मानवते. मेंदीची लागवड बियांपासून किंवा कलमांद्वारे केली जाते. मातीची चांगली मशागत करून त्यात सेंद्रिय खत मिसळून मेंदीची रोपे लावली जातात. रोपे लावल्यानंतर नियमित पाणी आणि खते दिली जातात. मेंदीची कापणी साधारणपणे सप्टेंबर-ऑक्टोबर महिन्यात केली जाते. कुशल कामगार मेंदीची पाने काळजीपूर्वक कापतात. कापणीनंतर, पाने १८-२० तास उघडी ठेवली जातात आणि नंतर ढीग करून त्यांची गुणवत्ता सुधारण्यासाठी त्यांना काही काळ तसेच ठेवले जाते. २. पाने सुकवणे: कापणी केलेल्या मेंदीच्या पानांना सावलीत किंवा कमी सूर्यप्रकाशात सुकवले जाते. त्यांना थेट कडक उन्हात सुकवल्यास त्यांचा रंग आणि गुणवत्ता कमी होऊ शकते. पाने पूर्णपणे कोरडी होईपर्यंत पसरवून ठेवली जातात, जेणेकरून त्यातील ओलावा पूर्णपणे निघून जाईल. पाने पूर्णपणे सु...

मेंदीमधील सर्वात सामान्य आणि सुंदर नमुने !! फुले आणि पाने (Floral and Leaf Motifs) : यामध्ये विविध प्रकारची फुले (कमळ, गुलाब, सूर्यफूल) आणि पाने (आंब्याची पाने) यांचा समावेश असतो. वेली (Vines/Creepers):   नाजूक आणि सुंदर वेली हातावर किंवा पायावर काढल्या जातात, ज्यामुळे एक मनमोहक लुक मिळतो मंडाला (Mandala):   यामध्ये हातावर मेंदी काढताना ,तळहाताच्या मध्यभागी एक वर्तुळाकार डिझाईन किंवा नक्षी काढली जाते,जी हळूहळू बाहेरच्या दिशेने मोठी होत जाते. हे डिझाईन खूप आकर्षक दिसते. कळस / कैरी (Paisley/Kairi): कळस किंवा कैरी हि डिझाईन मेंदी काढताना वापरली जातेच .  आंब्याच्या आकारासारखी दिसणारी कोयरी हा प्रकार भारतीय मेंदी मध्ये खूप प्रसिद्ध आहे. जाळी (Net/Jaali):   मेंदी काढताना अगदी बारीक डिझाईन काढायची असल्यास ,हातावर किंवा बोटांवर काढलेली जाळीदार डिझाईन खूप सुंदर आणि खूप कलाकुसरीची असते. अतिशय चिकाटीने हे डिझाईन काढले जाते . मोर (Peacock):  मोराची नक्षी हि मेंदी मध्ये विशेषतः भारतीय मेंदी डिझाईन मध्ये प्रसिद्ध आहे . सर्वांनाच हि डिझाईन ...

  मेंदीचे प्रमुख प्रकार (Types of Mehndi):   1.  भारतीय मेंदी (Indian Mehndi):  ही सर्वात लोकप्रिय आणि पारंपरिक मेंदी आहे. यात डिझाईन्स खूप बारीक आणि कलाकुसरीच्या असतात, ज्यामुळे हात  पूर्णपणे भरलेले दिसतात. यामध्ये मोर, फुले, पाने, वेली, देवी-देवतांच्या आकृती, शुभ चिन्ह (उदा. स्वस्तिक, ओम) यांचा समावेश असतो.   नववधूंसाठी पूर्ण हातावर आणि पायांवर मेंदी काढली जाते .      प्रसिद्ध डिझाईन्स:  ब्राइडल मेहंदी, पारंपरिक जाळीदार डिझाईन्स, मोर-नक्षी, कैरी पॅटर्न.   2.  अरेबिक मेंदी (Arabic Mehndi):   ही मेंदी वेलीच्या (वेल ) स्वरूपात काढली जाते. यात ठळक रेषा आणि मोकळ्या जागा (space) अधिक असतात. पूर्ण हात भरण्याऐवजी, एका बोटापासून सुरू होऊन मनगटापर्यंत किंवा हाताच्या एका बाजूने सुंदर मेंदी ची नक्षी  हातावर  काढली जाते . ही डिझाईन पटकन काढता येते आणि दिसायला आकर्षक दिसते.      प्रसिद्ध डिझाईन्स:  फुलांच्या आणि पानांच्या वेली, ठळक भूमितीय आकार, मोराची नक्षी.   3.  मोरोक्कन मेंदी (Moroccan ...